6 LÝ DO CHA MẸ KHÔNG NÊN SO SÁNH CON VỚI NHỮNG ĐỨA TRẺ "CON NHÀ NGƯỜI TA"

Nhiều đứa trẻ nghĩ mình kém cỏi, ám ảnh khi phải lớn lên cùng những lời so sánh của cha mẹ với “con nhà người ta”. Việc cha mẹ so sánh con mình với những đứa trẻ khác đều xuất phát từ lòng yêu thương, mong con trở nên tốt đẹp. Nhưng phương pháp này vô tình khiến con trẻ tổn thương tự trọng, cảm thấy xấu hổ và dần trở nên hung hăng, không nghe lời người lớn.

Từ rất lâu, "con nhà người ta" đã trở thành nỗi ám ảnh của nhiều đứa trẻ. Đây là hình tượng mà nhiều bậc phụ huynh thường dùng để nói về một đứa trẻ ngoan ngoãn, học giỏi, thậm chí là hoàn hảo về mọi mặt... nhằm mục đích răn đe, đốc thúc con mình cố gắng.

Thế nhưng, việc so sánh giữa đứa trẻ này với đứa trẻ khác không chỉ gây bất lợi cho sức khỏe, tinh thần của trẻ mà nó còn là bóng ma tâm lý đè nặng lên tâm trí trẻ suốt quãng đời còn lại.

Dẫu biết, tâm lý chung, phụ huynh nào cũng đều mong muốn con em mình trở nên ngoan ngoãn, tài giỏi. Tuy nhiên, việc la mắng, chỉ trích, thậm chí so sánh con trẻ với một "tấm gương trong truyền thuyết" nào đó để thúc đẩy ý chí của các em, liệu có phải là phương pháp giáo dục hiệu quả hay không?

"Con nhà người ta" có luôn hoàn hảo?

Tâm lý so sánh con mình với "con nhà người ta" phần lớn là do phụ huynh cảm thấy con chưa nỗ lực hết mình.

Mỗi đứa trẻ thì luôn có khả năng đặc biệt ở nhiều hoạt động, bao gồm học tập, thể thao, vui chơi… Tuy nhiên, thông thường, phụ huynh chỉ tập trung nhiều vào nhiệm vụ học tập của con. Khi nhìn thấy những đứa trẻ đồng trang lứa có được những điểm cao hay giải thưởng, trong khi con mình lại không làm được điều đó, điều này khiến phụ huynh sốt ruột và không nhận ra rằng con mình cũng đã có những nỗ lực nhất định.

Trong mắt các bậc phụ huynh, "con nhà người ta" luôn luôn hoàn hảo. Tuy nhiên có một thực tế rằng đứa trẻ nào cũng có những hạn chế hay tật xấu.

Khi phụ huynh gặp những đứa trẻ "con nhà người ta" thì nó đã nằm trong bối cảnh giao tiếp xã hội. Và "tốt khoe, xấu che", khi bước vào hoàn cảnh giao tiếp, những đứa trẻ ấy chỉ phô bày những chuẩn mực, hành xử tốt đẹp. Điều này khiến các bậc cha mẹ cho rằng, "con nhà người ta" lúc nào cũng hay ho hơn con nhà mình.

Có một sự thật mà chúng ta cần thừa nhận: Nhiều ông bố, bà mẹ thường không nhìn nhận được điểm đặc biệt của con cái. Do đó, họ thường cho rằng "con nhà người ta" là một hình mẫu hoàn toàn lý tưởng, và mặc định con em của mình phải chạy theo những khuôn mẫu ấy.

Đáng tiếc thay, đây lại là một cuộc đua không điểm dừng. Bởi nó chỉ đơn thuần là thỏa mãn lòng tham, sự ích kỷ của người lớn mà ít đem lại những điều tích cực cho trẻ em.

Việc các ông bố, bà mẹ so sánh con mình với "con nhà người ta" đều xuất phát từ mục đích tích cực: muốn con mình tốt đẹp, cố gắng hơn. Tuy nhiên việc "so sánh trẻ" là một phương pháp giáo dục sai lầm, khiến trẻ bị tổn thương.

Tác hại của việc con luôn bị so sánh

• Gây đố kỵ giữa anh, chị em, bạn bè: Nếu cha mẹ so sánh các con của mình với nhau, điều đó sẽ tạo ra sự ganh đua giữa chúng. Thậm chí, những trẻ lớn hơn sau đó có thể bắt đầu trêu chọc, la mắng, đánh và cư xử hung hăng với em của mình. Điều này càng khiến các con ganh ghét nhau, cảm thấy cha mẹ không công bằng, yêu thương người này hơn người kia.
• Xa cách với cha mẹ: Khi trẻ em bị so sánh với anh, chị em, bạn bè, hàng xóm, chúng cảm thấy không an toàn và cố gắng duy trì khoảng cách với cha mẹ. Điều này có thể biểu hiện ở thái độ tiêu cực chống đối lại cha mẹ của trẻ. Tình trạng này kéo dài có thể ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển tính cách của con trong tương lai.

• Kìm hãm tài năng của con: Khi trẻ không được đánh giá cao, khen ngợi và liên tục bị so sánh với những người khác, bé sẽ mất dần sự tự tin. Điều này khiến bé cảm thấy mình không có năng khiếu, từ đó không xem trọng, khiến tài năng không được phát triển và dần biến mất.
• Tác động ngược lại: Thông thường, cha mẹ so sánh con với người khác nhằm mục đích thúc đẩy trẻ. Tuy nhiên, điều này xảy ra quá thường xuyên khiến trẻ nhận thấy cha mẹ đánh giá cao những đứa trẻ khác hơn, chúng sẽ cảm thấy bị phớt lờ. Từ đó, trẻ sẽ không bao giờ cố gắng làm hài lòng cha mẹ.
• Khiến trẻ ngại giao tiếp: Nếu cha mẹ thường xuyên mắng mỏ, chế nhạo con bằng cách so sánh, trẻ sẽ dần dần tránh giao tiếp nơi công cộng, thậm chí cả trong gia đình. Điều này ảnh hưởng rất tiêu cực đến đời sống tinh thần của bé.
• Trẻ có thể tự giảm giá trị bản thân, hủy hoại mình: Sự tự tin của con bị ảnh hưởng khi cha mẹ so sánh chúng với những đứa trẻ khác. Nếu trẻ cảm thấy chúng "chẳng có ích lợi gì", điều đó có thể làm suy giảm thành tích của con hơn. Thậm chí, con sẽ nghĩ rằng mình không bao giờ xứng đáng với sự kỳ vọng của cha mẹ. Điều này hoàn toàn có thể tác động xấu đến sự phát triển tinh thần cũng như khả năng học tập của trẻ.

"Con nhà người ta" là một khái niệm hoàn hảo được các bậc cha mẹ tạo ra để so sánh với chính con cái của mình. Và đây thực sự là một sự "so sánh độc hại".

Sự so sánh, phán xét như thế này sẽ ảnh hưởng vô cùng lớn đến tâm lý và sự phát triển của đứa trẻ.

Khi nói con bạn không bằng một ai đó. Điều này hoàn toàn không giúp gì đứa trẻ vì khái niệm "con nhà người ta rất mơ hồ" và khiến những đứa trẻ kiểu mất phương hướng. Chúng sẽ không biết phải làm gì để giỏi hơn hay tốt hơn và rơi vào bế tắc.

Khi những đứa trẻ còn nhỏ, chúng bị kéo vào cuộc đua cân nặng của các bố mẹ với nhau mà hoàn toàn không biết rằng mỗi đứa trẻ có tốc độ phát triển khác nhau, chỉ cần tốc độ tăng cân trong chuẩn sinh lý là đạt rồi. Ví dụ bé tăng 0.5kg mỗi tháng không có nghĩa là xấu hơn trẻ tăng 1kg mỗi tháng vì ngưỡng 0.5kg đã là rất sinh lý rồi.

Khi những đứa trẻ lớn lên, chúng bị kéo vào cuộc đua thành tích học tập với cách học thêm nhồi nhét, với sự so sánh độc hại con với những bạn cùng lớp... mà chưa bao giờ ba mẹ quan tâm rằng con thích Toán hay thích Văn, con thích Lý hay thích Ngoại ngữ…

Cuối cùng, nếu một ngày con bạn khi quá mệt mỏi với cuộc sống ngoài kia và trở về nhà sẵng sàng cãi nhau với bạn và nói "Ba mẹ không phải ba mẹ nhà người ta thì đừng bao giờ bắt con phải giỏi như con nhà người ta", bạn sẽ trả lời thế nào?

1 cái tát

1 trận đòn

….dù là gì thì ...việc dạy con cái của bạn đã thất bại!

Con cái là món quà của ông trời, dù bằng cách này hay cách khác, chúng ta cần trân trọng và giúp con có cuộc sống ý nghĩa hơn.

Xin dừng việc so sánh tiêu cực con cái mình với những đứa trẻ khác. Xin hãy lắng nghe con, xin hãy quan tâm đến sở thích, suy nghĩ và tâm tư của con. Hãy động viên con giỏi hơn mỗi ngày chứ đừng ép con giỏi hơn khái niệm "con người ta" do chính chúng ta vẽ ra. Chúng ta đã quá mệt mỏi với cuộc sống này rồi đúng không? Vậy tại sao chúng ta lại tiếp tục truyền điều tiêu cực đó lên con cái mình nữa? Bạn muốn con sống một đời Bình An hay sống một đời như bạn đã từng?

Thay vì dùng mẫu câu "Con hãy nhìn bạn đi, con phải giống như bạn", các bậc cha mẹ hãy nhẹ nhàng hỏi "Con cảm thấy điều đó như thế nào/ Điều này có gì hấp dẫn con không/ Làm thế nào để con thực hiện được điều đó?". Sau đó, hãy chuyển biến nó thành hành trình của riêng con. Và trên hành trình đó cha mẹ đóng vai trò là người bạn đồng hành; cùng con thiết lập những mục tiêu, và "đo ni đóng giày" cách thức để con vượt qua khó khăn, hoàn thành hành trình đó. Chúng ta vốn dĩ không phải "ba mẹ nhà người ta" nên đừng ép con mình thành "con nhà người ta"! Bản thân chúng ta cũng phải trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình, phải nỗ lực mỗi ngày để trở thành ba mẹ tốt hơn.