TÁC HẠI KHÔN LƯỜNG KHI TRẺ NÓI DỐI, CHA MẸ NÊN LÀM GÌ?

Chúng ta luôn dạy con rằng nói dối là xấu và con không bao giờ được nói dối với người lớn. Vậy bạn có biết nguyên nhân nào dẫn đến việc trẻ nói dối với mình không? Và quan trọng hơn, bạn đã biết cách để ứng xử tránh để lại những tổn thương không đáng có và chấm dứt việc nói dối của con hay chưa?

Nói dối là biểu hiện rất thường gặp trong cuộc sống hằng ngày. Chắc chắn rằng mỗi người trong đời đều nói dối dù ít hay nhiều. Là các bậc phụ huynh, hẳn đã có những lần bạn vô cùng giận dữ khi biết con đang nói dối bố mẹ.

Trẻ nói dối – nguyên nhân do đâu?

Ai cũng biết rằng nói dối là hiện tượng nói không đúng sự thật. Có một sự thật phũ phàng mà người lớn nên chấp nhận: đó là đa phần nguyên nhân trẻ em nói dối đều xuất phát từ người lớn.

Nhiều cha mẹ luôn cho rằng con mình là những đứa trẻ không thông minh, thường xuyên la hét và đổ lỗi cho chúng về mọi thứ, chính việc làm tai hại này lâu ngày sẽ khiến trẻ không còn muốn học điều gì là đúng, việc gì là tốt nữa, bao gồm cả việc nói thật.

Nguyên nhân lớn nhất trong hành vi nói dối của trẻ chính là sợ bố mẹ thất vọng, hoặc tệ hơn là phạt mình. 

Trong suy nghĩ của trẻ, chỉ có người xấu mới có những hành động xấu, thế nên, nếu lỡ làm việc gì đó không đúng thì việc đầu tiên chúng nghĩ đến là nói dối để không ai biết chuyện đó.Trẻ rất sợ nếu nói thật mọi người sẽ cười chê. Do bố mẹ quá kì vọng vào thành tích của trẻ về điểm số, về vị trí trong lớp, ... nên khi không đạt được, trẻ có phản ứng nói dối để bào chữa cho kết quả của mình. Chính bố mẹ đã tạo cho con áp lực tâm lý dẫn đến hành vi nói dối không mong muốn.

Ngoài ra, con trẻ học việc nói dối từ chính người lớn đấy bạn biết không? 

Những lời nói dối vô hại của bố mẹ và người thân như: Chích nhẹ lắm, không đau con ơi!; Thuốc ngọt lắm!; Con làm tốt, bố mẹ sẽ thưởng (nhưng lại không thưởng)!; ... đã tạo nên tiềm thức về việc nói dối cho trẻ. 

Bạn nói dối và nói với chính con mình là điều rất không nên. Bé sẽ nghĩ rằng việc nói dối là bình thường, bố mẹ nói dối vẫn không sao, mình cũng thế! Trẻ em ở độ tuổi bắt chước nên mọi hành vi từ người lớn cần được chú ý. Đừng nghĩ sách vở, máy móc, công nghệ làm trẻ hư hỏng, chính hành vi thiếu kiểm soát của người lớn mới tạo tiền lệ xấu cho trẻ. 

Bên cạnh đó, trẻ em thường có tâm lý muốn được quan tâm nhiều hơn. Thế nên, trẻ chọn cách nói dối để thu hút sự chú ý của mọi người. Những câu nói mang tính chất mè nheo như “Hôm nay con đau bụng lắm!”; “Đầu con như búa đánh vào ấy mẹ ơi!”,… thường được các bé sử dụng để tránh phải làm điều bé không thích hoặc để được cả nhà quan tâm nhiều hơn.

Tác hại của lời nói dối

Nói dối tưởng chừng như đơn giản và vô hại. Tuy nhiên, điều này cũng giống như một liều thuốc gây nghiện. Một khi đã nói dối thì chắc hẳn trẻ sẽ không thể dừng lại và sẽ tiếp tục những lần nói dối khác nữa.

Mỗi người chúng ta thường rất quan tâm những ai họ có thể tin tưởng được nên họ rất nhạy cảm và dễ dàng phát hiện ra lời nói dối. Vì vậy, trẻ có thể gặp nhiều rắc rối không ngờ với chính lời nói dối của mình.

Trong nhiều trường hợp, việc nói dối nhiều lần sẽ làm phá vỡ các mối quan hệ của trẻ, làm tổn thương người khác, gây mất đoàn kết và làm mất đi sự tin tưởng của người khác vào trẻ,…

Cha mẹ nên ứng xử như thế nào khi trẻ nói dối

Trước khi yêu cầu trẻ trung thực, bạn nên làm gương về điều đó! Tuyệt đối không nói dối khi ở trước mặt con trẻ dù là những lời nói vô thưởng vô phạt.

Không nên quá lo lắng khi thấy trẻ nói dối

Cha mẹ có thể cảm thấy đau lòng khi con nói dối. Nhưng điều này không có nghĩa là cách nuôi dạy con của bạn sai hoặc bé là một đứa trẻ xấu.

Đa số trẻ em đều nói dối. Trong nghiên cứu của một giáo sư tâm lý học tại Đại học Toronto, Mỹ cho thấy, nói dối là một cột mốc quan trọng về nhận thức của trẻ. Đến một độ tuổi nhất định trẻ sẽ tự biết nói dối. Đó là sự phát triển tâm lý bình thường. Vì vậy, cha mẹ không nên quá lo lắng khi phát hiện con mình biết nói dối.

Khuyến khích sự trung thực trong trẻ

Để trẻ hiểu hết ý nghĩa của việc trung thực và tác hại của nói dối là vô cùng khó khăn. Do đó, cha mẹ có thể lấy những ví dụ để trẻ làm quen. Chẳng hạn như kể câu chuyện "Cậu bé chăn cừu" để làm minh họa cho hậu quả của việc nói dối. 

Để giúp con sống có trách nhiệm cha mẹ nên khuyến khích trẻ nói ra sự thật thay vì phát xét con nói dối.

Đừng bao giờ gọi con là "đồ nói dối". Nó không chỉ là một câu nói gây tổn thương mà còn để lại hậu quả lâu dài. Trẻ sẽ tự nhận bản thân là kẻ nói dối và không thể thay đổi hành vi của mình.

Lắng nghe và tìm hiểu lý do con nói dối

Trước khi quyết định phạt trẻ về tội nói dối, cha mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân tại sao bé lại làm như vậy.

Đối với trẻ nhỏ, ranh giới giữa ảo tưởng và thực tế là điều rất mơ hôi. Đôi khi trẻ không biết mình đang nói dối. Khi trẻ nói nhìn thấy con rắn trong gầm giường, nghĩa là bé đang nói tới điều mà mình tưởng tượng chứ không phải bé cố tình nói dối.

Một số lý do phổ biến khiến trẻ nói dối là sợ bị phạt, tránh làm những việc không muốn làm, không vui vì điều gì đó trong cuộc sống, muốn được chú ý, tránh làm cha mẹ thất vọng...

Cha mẹ là tấm gương để trẻ nói theo

Trẻ học hỏi bằng cách quan sát. Cha mẹ là những người ở gần bé nhất. Vì vậy, hãy làm gương cho trẻ bằng cách luôn trung thực trong những chuyện diễn ra hằng ngày.

Hãy để trẻ biết lời nói của cha mẹ là đáng tin và cha mẹ cũng luôn muốn trẻ sẽ nói những lời chân thật với mình.

Khen ngợi sự trung thực của trẻ

Nếu trẻ biết cách tự nhận lội và nói ra sự thật, cha mẹ nên làm gì đó để tôn vinh sự cam đảm của bé.

Không nên trừng phạt khi trẻ nói dối. Các chuyên gia tâm lý cho rằng, hình phạt nghiêm khắc không giúp trẻ nhận ra tác hại của nói dối mà chỉ khiến chúng trẻ nên nổi loạn, bướng bỉnh hơn.

Đừng tạo quá nhiều áp lực cho con trẻ

Cha mẹ có quá nhiều kì vọng lên con trẻ vô hình chung gây ra áp lực đối với cuộc sống của trẻ. Trẻ muốn bố mẹ vui lòng sẽ có thói quen nói dối. Hãy thật sự thoải mái và để con làm những điều mình muốn. Hãy trò chuyện cùng con dưới vai trò định hướng hơn là ép buộc con phải theo những mong muốn của mình. Điều này sẽ giúp con dần trở thành người sống có trách nhiệm ngay từ khi còn nhỏ.

Bất kì đứa trẻ nào đều sẽ nói dối ít nhất một lần trong quá trình lớn lên của mình, bố mẹ nên chuẩn bị đầy đủ kĩ năng để cùng con đối mặt với điều đó và giúp con vượt qua thói quen xấu này. Nếu con nói dối quá nhiều lần, việc gặp gỡ bác sĩ tâm lý để hiểu hơn về trẻ là chuyện rất nên làm.

Nếu thấy bài viết TÁC HẠI KHÔN LƯỜNG KHI TRẺ NÓI DỐI, CHA MẸ NÊN LÀM GÌ? hay và thú vị hãy chia sẻ cho mọi người cùng biết nhé.

Liên hệ với Gabe:

• Website: gabe.vn

• Fanpage: Gabe.vn

• Địa chỉ: Số 77, ngõ 46, đường Việt Bắc, Phường Đồng Quang, Thành phố Thái Nguyên, Tỉnh Thái Nguyên
• Hotline: 02082233999
• Email: lienhe@gabe.vn